Kurkuma (Curcuma longa)

Historia i pochodzenie

Kurkuma, znana także pod nazwą ostryż długi, jest rośliną wieloletnią z rodziny imbirowatych. Ze względu na swój kolor zwana też jest szafranem indyjskim. Pochodzi z Indii południowo–wschodniej. Od niepamiętnych czasów jest uprawiana w Azji, w Indiach, w Pakistanie, w Chinach i na Haiti. W Europie była znana dzięki kupcom arabskim już w starożytności. Pisał o niej Dioskurides. W ujawnieniu sekretów eg­zotycznej kurkumy mieli udział polscy naukowcy.

Budowę chemiczną kurkuminy określili w 1910 roku Tadeusz Miłobędzki i Stanisław Kostanecki. Natomiast jej syntezę wykonał po raz pierwszy Wiktor Lampe w 1919 roku.

Znaczenie lecznicze

W lecznictwie używa się kłączy kurkumy. Wykazują one działanie pobudzające wątrobę, żółciotwórcze, żółciopędne, roz­kurczowe, bakteriobójcze i przeciwzapalne. Mają właściwości spowalniające procesy starzenia i obniżające poziom szkodliwego cholesterolu we krwi. W postaci wyciągów alkoholowych są pomocne w stanach zapalnych wątroby, woreczka żółciowego i dróg żółciowych, a także w kamicy żółciowej i przy żółtaczce. Bardzo duże znaczenie ma składnik kurkumy, kurkumina. Od dawna wiadomo, że działa ona rozkurczowo, bakteriobójczo i wzmaga wydzielanie żółci. W ostatnich latach na skutek badań docent Ewy Sikory z Instytutu Biologii Doświadczalnej w Warszawie przekonano się o jej właściwościach przydatnych przy zwalczaniu komórek nowotworowych.

Skład

Ziele i korzeń kurkumy mają w swoim składzie między innymi: sole mineralne (wapno, żelazo, magnez), tłuszcze, błonnik, proteiny, skrobię i olejki eteryczne.

Kuchnia

Kurkuma ma łagodny korzenny smak. Samą przyprawę uzyskuje się przez suszenie zmielonej łodygi i korzenia rośliny. Nadaje potrawom ładny kolor. Na wschodzie przyprawia się nią fasolę i soczewicę. W krajach zachodnich dodawana jest do potraw z drobiu, wątróbki, a także do sadzonych jaj, omletów, serów i różnych sałatek. Wchodzi w skład przyprawy curry, sosu worchester i wielu rodzajów musztardy. Jest niezwykle przydatna jako dodatek do zawiesistych sosów i dań z wołowiny, baraniny i wieprzowiny. Kurkuma jest niemal niezbędna do dań rodem z kuchni hinduskiej.

Ciekawy przepis

Nasi kunyit – ryż z kurkumą
Porcja dla 4 osób – 500 g ryżu umyć pod bieżącą wodą, odcedzić i przełożyć do miski. Dodać 1 łyżeczkę kurkumy i zalać wrzącą wodą. Odstawić na 10 godzin. Ryż odcedzić, zalać jeszcze raz wrzącą wodą i ugotować. Przełożyć do miski, dodać soli, 125 g zagęszczonego mleczka kokosowego, wymieszać i przełożyć z powrotem do garnka. Postawić na małym ogniu i gotować jeszcze 10 minut.

Przepis na zdrowie

Kamica żółciowa, żółtaczka
Zmielić 2 łyżeczki kurkumy, zalać 500 ml 40% wódki czystej, naczynie szczelnie zamknąć i odstawić na 4 tygodnie. Po tym czasie nalewkę przefiltrować przez bibułę i zlać do buteleczek. W celach leczniczych zażywać po 1 łyżeczce nalewki rozcieńczonej w 1/4 szklanki wody i pić 3 razy dziennie przez 4-5 dni. Po tygodniowej przerwie kurację można powtórzyć. Zażywać zawsze przed śniadaniem na czczo, potem przed obiadem i kolacją.