Joga od komórki

Obserwując najbardziej podstawową jednostkę życia – komórkę, możemy się wiele nauczyć na temat jogi. Najbardziej istotne pojęcia w jodze można, tak naprawdę, wyciągnąć z obserwacji budowy komórki i jej funkcjonowania. Niniejszy rozdział zgłębia anatomię oddechu z perspektywy jogicznej, za punkt wyjścia przyjmując komórkę.

Nauka jogi na przykładzie komórki.

Komórki są najmniejszymi elementami budulcowymi żyjących organizmów, od jednokomórkowych roślin do zwierząt – zbudowanych z ogromnej ilości komórek. Ciało ludzkie, posiadające w przybliżeniu ze sto trylionów komórek, powstaje z jednej, nowo zapłodnionej komórki.

Komórka składa się z trzech części: błony komórkowej, jądra i cytoplazmy. Błona oddziela wnętrze komórki, składające się z cytoplazmy i jądra, od środowiska zewnętrznego, zawierającego składniki odżywcze potrzebne komórce. Składniki odżywcze muszą przedostać się przez błonę, a kiedy znajdują się już w środku, komórka metabolizuje je i przekształca w energię potrzebną do podtrzymania jej funkcji życiowych. W wyniku aktywności metabolicznej powstają odpady, które w jakiś sposób muszą przedostać się przez błonę z powrotem na zewnątrz. Wszelkie zaburzenia w przepuszczaniu składników odżywczych do środka, a odpadów na zewnątrz, prowadzą do obumarcia komórki z powodu zagłodzenia lub zatrucia. Obserwacja przyjmowania pokarmów przez organizmy dostarcza dobrych podstaw do zrozumienia terminu prana, który dotyczy tego, co odżywia istotę żyjącą. Prana odnosi się nie tylko do tego, co znalazło się wewnątrz jako pożywienie, ale także do samego procesu odżywiania.

Oczywiście musi istnieć siła dopełniająca. Jogicznym terminem dopełniającym pojęcie prany jest apana, odnosząca się zarówno do tego, co zostało usunięte przez żyjącą istotę, jak i do samego procesu wydalania. Te dwa fundamentalne terminy jogiczne – prana i apana – opisują podstawowe czynności życiowe.
Prawidłowe funkcjonowanie organizmu przejawia się w specyficzny sposób. Aby pokarmy mogły się przedostać do środka (prana), a odpady wydostać na zewnątrz (apana), muszą zaistnieć pewne warunki. Budowa błony komórkowej ma pozwalać na to, by składniki odżywcze przedostawały się do środka i na zewnątrz – błona musi być przepuszczalna. Nie może być ona jednak na tyle przepuszczalna, żeby ściany komórkowe traciły swoją integralność; doprowadziłoby to do eksplozji komórki z powodu ciśnienia wewnętrznego lub implozji z powodu zewnętrznego ciśnienia.

W komórce (tak samo jak w każdej żywej istocie) zasadą równoważącą przepuszczalność jest stabilność. Przeciwieństwa te odzwierciedlone są w terminach jogicznych: sthira i sukha. Każda istota żyjąca, aby przetrwać, musi zrównoważyć hermetyczność z przepuszczalnością, sztywność z plastycznością, stałość z adaptacją, przestrzeń z granicami.
Mogliśmy zaobserwować jak komórka, podstawowa jednostka życia, odzwierciedla pojęcia podstawowe dla jogi: prana/apana i sthira/sukha. Następnie, wykorzystując te pojęcia, przyjrzymy się strukturze i funkcji oddechu.

Więcej o jodze znajdziesz w książce Leslie Kaminoff Joga. Ilustrowany przewodnik anatomiczny